ଆଜିର ଦୁନିଆରେ ଯୌନ ନିର୍ଯାତନା ତଥା ଯୌନ ଉତ୍ପୀଡ଼ନ ଭଳି ମାମଲା ଏକ ସାଧାରଣ କଥା ହୋଇଗଲାଣି। ଘରେ, ସ୍କୁଲ-କଲେଜ, ସାଧାରଣ ପରିବହନ, ହସ୍ପିଟାଲ୍, ପାର୍କ, ଅଫିସ୍, ମଲ୍, ଥିଏଟର ଇତ୍ୟାଦିରେ ମହିଳାମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ନଜର ଏବଂ ଅବାଞ୍ଛିତ ସ୍ପର୍ଶର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାନ୍ତି।
କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ କୁ ଯାଉଥିବା ମହିଳାମାନେ ସେଠାରେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣା ବିଷୟରେ ପ୍ରାୟତଃ ଉଲ୍ଲେଖ କରନ୍ତି। କେତେବେଳେ ଜଣେ ସହକର୍ମୀ କୌଣସି ଡାର୍ଟି ଜୋକ୍ କହି ନିଜେ ନିଜେ ହସି ପକାନ୍ତି ତ ପୁଣି କେତେବେଳେ କେହି ଡବଲ ମିନିଙ୍ଗ୍ କଥା କହି ଲଜ୍ଜିତ କରନ୍ତି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତି ସତ୍ତ୍ୱେ ଅଫିସ୍ରେ କାମ କରୁଥିବା କୌଣସି ମହିଳା ଲଜ୍ଜା କିମ୍ବା ଭୟ କାରଣରୁ ଅଭିଯୋଗ କରିବାକୁ ଦ୍ୱିଧା ମନେ କରନ୍ତି। ଅନେକ ମହିଳା କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୌନ ଉତ୍ପୀଡ଼ନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲେ କେଉଁଠାରେ ଅଭିଯୋଗ କରିବେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ। କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାଙ୍କ ସହ ଘଟୁଥିବା ଏହି ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ‘ବିଶାଖା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ’ ଜାରି କରିଛନ୍ତି।
‘ବିଶାଖା ଗାଇଡ୍ଲାଇନ୍’ କ’ଣ?
୨୦୧୩ ମସିହାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାଙ୍କ ଉପରେ ଯୌନ ଉତ୍ପୀଡ଼ନ ବିରୋଧରେ କିଛି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରି କରିଥିଲେ। ଏଗୁଡିକ ‘ବିଶାଖା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ’ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା। ବିଶାଖା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ ମହିଳାମାନେ ତାଙ୍କ ସହିତ ହେଉଥିବା ଯୌନ ଉତ୍ପୀଡ଼ନ ଅଭିଯୋଗ ତୁରନ୍ତ ଆଣିପାରିବେ।
କ’ଣ ରହିଛି ଏଥିରେ ନିୟମ?
ବିଶାଖା ଗାଇଡ୍ଲାଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କୁ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ଛୁଇଁବା, ତାଙ୍କୁ ଛୁଇଁବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା, ତାଙ୍କୁ ଖରାପ ନଜରରେ ଦେଖିବା କିମ୍ବା ଚାହିଁବା, ଯୌନ ସମ୍ବନ୍ଧ ରଖିବାକୁ କହିବା, ଅଶ୍ଳୀଳ ମନ୍ତବ୍ୟ କିମ୍ବା ଖରାପ ଈଶାରା କରିବା, ଅଶ୍ଳୀଳ ଥଟ୍ଟାମଜା ପଠାଇବା କିମ୍ବା କହିବା, ଆଡଲ୍ଟ ଫିଲ୍ମ ଦେଖାଇବା ଇତ୍ୟାଦି କରୁଥିଲେ, ମହିଳା ଜଣକ ଅଭିଯୋଗ କରିପାରିବେ।ଏବଂ ଅଭିଯୁକ୍ତ କୁ କଠିନ ଦଣ୍ଡ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯିବ।
ଏହି ଗାଇଡ୍ଲାଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୦ କିମ୍ବା ଅଧିକ କର୍ମଚାରୀ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ କମ୍ପାନୀ ପାଇଁ ଏକ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଅଭିଯୋଗ କମିଟି (ଆଇସିସି) ଗଠନ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଅଟେ। ଗାଇଡ୍ଲାଇନ୍ରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି ଯେ ଏହି କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଜଣେ ମହିଳା ହେବେ ଏବଂ କମିଟିର ଅର୍ଦ୍ଧେକ ସଦସ୍ୟ ମଧ୍ୟ ମହିଳା ହେବେ।
ଯୌନ ଶୋଷଣ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା କୌଣସି NGO ର ମହିଳା ପ୍ରତିନିଧୀ ଏହି କମିଟିର ଏକ ଅଂଶ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ।
ଯୌନ ନିର୍ଯାତନା ମାମଲାରେ ଯଦି କମିଟି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅଭିଯୁକ୍ତ ବୋଲି ପାଏ, ତେବେ ଆଇପିସି ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ।
ବିଶାଖା ଗାଇଡ୍ଲାଇନ୍ରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ ଅଭିଯୋଗ କରୁଥିବା ମହିଳାଙ୍କ ଉପରେ କିମ୍ବା କମିଟିର କୌଣସି ସଦସ୍ୟଙ୍କ ଉପରେ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଚାପ ପକାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ଯଦି କୌଣସି ମହିଳା କମିଟିର ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ନୁହଁନ୍ତି ତେବେ ସେ ପୋଲିସ ନିକଟରେ ଅଭିଯୋଗ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବେ।
NTA ବା ଜାତୀୟ ପରୀକ୍ଷଣ ଏଜେନ୍ସି ଏହାର ଅଫିସିଆଲ୍ ୱେବସାଇଟ୍ nta.ac.in ର ବିଜ୍ଞପ୍ତି ବିଭାଗରେ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୌନ ନିର୍ଯାତନା ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଶାଖା ଗାଇଡଲାଇନର ଲିଙ୍କ୍ ଶେୟାର କରିଛି। ଏଥିରେ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟରତ ମହିଳାଙ୍କ ଅଧିକାର ସହିତ ଜଡିତ ଏକ ପିଡିଏଫ୍ ଅଛି। ଏଥିରେ କେଉଁ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି ଜାଣନ୍ତୁ –
ଶାରୀରିକ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ନିର୍ଯାତନା
ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ପାଇଁ ଦାବି କିମ୍ବା ଅନୁରୋଧ
ଅଶ୍ଳୀଳ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେବା
ଅଶ୍ଳୀଳ ଚିତ୍ର / ସାହିତ୍ୟ ଦେଖାଇବା
ଅଶ୍ଳୀଳ ଯୌନ ପ୍ରକୃତିର କୌଣସି ଅଶ୍ଳୀଳ ଶାରୀରିକ, ମୌଖିକ କିମ୍ବା ଲିଖିତ ଆଚରଣ